Nederlandse ondernemers die zich inzetten voor filantropische doelen lopen tegen aanzienlijke fiscale obstakels aan. In The Floris Podcast #11 belicht expert Ineke Koele in dialoog met co-host Pim Perquin de uitdagingen waarmee ondernemende filantropen worden geconfronteerd bij het schenken van aandelen aan algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s).

Probleemstelling

Bij het schenken van aandelen aan een ANBI ontstaat een belastingheffing alsof het om een verkoop gaat, zonder dat de ondernemer hiervoor een financiële vergoeding ontvangt. Dit in de wereld unieke fiscale beleid ontmoedigt filantropische initiatieven, waarbij ondernemers het privévermogen moeten aanspreken om de belasting te betalen.

Beperking van giftenaftrek

In 2023 werd de giftenaftrek voor ondernemers beperkt tot €250.000 per jaar, waardoor het praktisch onmogelijk werd grote schenkingen te doen zonder aanzienlijke belastingkosten. Hoewel er in 2024 een regeling werd ingevoerd waarmee bedrijven belastingvrij konden schenken vanuit de vennootschap, werd deze na één jaar alweer afgeschaft vanwege zorgen over mogelijk misbruik.

Oplossingen

Koele pleit voor het afschaffen van de belastingheffing bij schenking aan ANBI’s en het creëren van duidelijke criteria om onderscheid te maken tussen legitieme schenkingen en verkapte winstuitkeringen. Volgens haar zou deze aanpak niet alleen vertrouwen wekken bij ondernemers, maar ook Nederland internationaal concurrerender maken op het gebied van filantropisch ondernemerschap. Daarnaast adviseert zij dat de politiek dringend actie onderneemt om deze belemmeringen aan te pakken en zo het filantropisch ondernemerschap te faciliteren. De Eerste Kamer heeft hiertoe opgeroepen door de motie Bakker-Klein, waarbij met een overweldigende meerderheid werd geconstateerd dat geen sprake is geweest van een zorgvuldig wetgevingsproces en dat wantrouwen in grote gevers in het algemeen geen goed uitgangspunt is als het gaat om fiscale ingrepen in de filantropie. Aan deze motie is ruim een half jaar na dato nog geen uitvoering gegeven. 

Bijdrage aan een pluriforme democratie

Het faciliteren van ondernemende filantropen draagt niet alleen bij aan het stimuleren van maatschappelijke initiatieven, maar heeft ook een bredere impact op het versterken van een pluriforme democratie. Door actief betrokken burgers te ondersteunen, kan de overheid het idee van een civil society bevorderen waarin burgers met hun eigen middelen en kennis oplossingen bieden voor maatschappelijke vraagstukken. Dit voorkomt dat de overheid functioneert als concurrent van deze initiatieven, maar moedigt juist samenwerking aan en schept ruimte voor een diversere en meer inclusieve samenleving.

Conclusie

De huidige fiscale wetgeving behandelt ondernemende filantropen met wantrouwen, wat hun maatschappelijke impact sterk belemmert. Een herziening van deze regels is noodzakelijk, niet alleen om Nederland aantrekkelijker te maken voor filantropische initiatieven, maar ook om het potentieel van deze filantropen effectief te benutten binnen een samenleving die floreert door samenwerking en democratische waarden.

Beluister nu The Floris Podcast #11 over “Hoe de overheid de ondernemende filantroop en het algemeen nut smoort”: klik hier

The Floris Podcast gemist?

Aflevering 1 over de Bedrijfsopvolgingsregeling gemist? klik hier.

Aflevering 2 over Opmerkelijke Belastingconstructies gemist? klik hier

Aflevering 3 over Belastingen en ultrarijke mensen gemist? klik hier

Aflevering 4 over Het fiscale evenwicht met gast Jeroen Peters gemist? klik hier.

Aflevering 5 over Bubbele belastingheffing voor artiesten en sporters met gast Dick Molenaar gemist? klik hier

Aflevering 6 over De fiscale aardverschuiving van Femke Groothuis’ Ex’tax Project gemist? klik hier

Aflevering 7 over Een nieuwe Apple & Starbucks Tax in Europa? Met Rutger Hafkenscheid gemist? Klik hier

Aflevering 8 over de Belastingdienst in dialoog met grote ondernemingen met gast Hans Rijsbergen gemist? Klik hier.

Aflevering 9: deel 1 van de van de tweeluik over Box 3 Belasting op fictie als systeemfout gemist? Klik hier.

Aflevering 10: deel 2 van de tweeluik over Box 3 Belasting op fictie als systeemfout gemist? Klik hier